Visie op leerlingbegeleiding - Schoolbeleidsplan PIVA Oudenaarde

Binnen PIVA omschrijven we leerlingenbegeleiding als de gemeenschappelijke noemer voor alle activiteiten die we organiseren om onze leerlingen te begeleiden in hun persoonlijke, sociale en culturele ontplooiing. Leerlingenbegeleiding beperkt zich bij ons dus niet tot individuele leerlingen die problemen hebben. We streven naar een zo breed mogelijke zorg voor alle leerlingen.

Leerlingenbegeleiding heeft een dubbele basis:  het begeleiden van de leerling in:

We onderscheiden vier begeleidingsdomeinen:

Deze vier begeleidingsdomeinen functioneren niet op zichzelf, maar maken deel uit van een geïntegreerde benadering van onze leerlingen.

PIVA opteert voor de creatieve aanpak van leerlingenbegeleiding.  We geloven niet in de reactieve aanpak (pas reageren als er problemen zijn omdat  individuele problemen van een leerling niet voorkomen kunnen worden) en ook de preventieve aanpak (reageren bij de eerste signalen en trachten problemen te voorkomen) voldoet niet meer aan onze eisen.

Wij wensen een omgeving te creëren waarbij we de leerlingen actief betrekken en niet vanuit probleemgedrag en -situaties vertrekken. Leerlingen, hoe jong ze ook zijn, worden aangesproken om hun verantwoordelijkheid op te nemen voor, en om mee vorm te geven aan de pedagogische verhoudingen en aan de kwaliteit van het leren en leven op school.

Met onze leerlingenbegeleiding wensen we niet enkel het leerproces te optimaliseren (lesgebonden leerlingenbegeleiding), we vertrekken vanuit lesoverstijgende leerlingenbegeleiding (activiteitendagen, vormingen door PISAD, enz.).

Door de beperkte leerlingenpopulatie en het beperkte team van medewerkers is er naast de formele leerlingenbegeleiding ook plaats voor de informele. Informeel werken biedt heel wat voordelen: vlotte relatie met de leerling en de lage drempel, onmiddellijk kunnen inspelen op vragen en ideeën van leerlingen …

Bij leerlingenbegeleiding gaan we op zoek naar werkvormen die nauw aansluiten bij de leef- en ervaringswereld van jongeren.  Op regelmatige basis zullen we bevragen hoe de leerlingen zélf de school en het leven op school beleven én ervaren. Bij dat onderzoek speelt de leerlingenraad een cruciale rol.  PIVA is bereid haar schoolcultuur kritisch te analyseren en te optimaliseren.

Binnen PIVA hebben de directeur, de technisch adviseur-coördinator, de technisch adviseur, het opvoedend en administratief personeel, de vakleerkrachten, klastitularissen, de coördinator van de cel leerlingbegeleiding, de GOK-medewerkers, de projectverantwoordelijken, de verantwoordelijke remediëring, de leerkracht inhaallessen, de CSW-medewerker, de CLB-medewerkers, de leerling en de opvoedingsverantwoordelijken zelf allen hun verantwoordelijkheid in het proces van leerlingenbegeleiding. Ieder vanuit zijn of haar standpunt.

Leerlingenbegeleiding op school wordt uitgewerkt volgens het zorgcontinuüm. De directeur is de spilfiguur om leerlingenbegeleiding te stimuleren.

Het bestaat uit vier fasen: brede basiszorg, verhoogde zorg, uitbreiding van zorg en overstap naar school op maat.

Onderaan in het zorgcontinuüm van zorg staat brede basiszorg. Dit is de zorg die iedere leerkracht biedt aan alle leerlingen om met kwaliteitsonderwijs optimale ontwikkelingskansen na te streven. PIVA stimuleert via een krachtige leeromgeving de ontwikkeling van alle leerlingen en probeert problemen te voorkomen. Ze werkt daarbij actief aan het verminderen van risicofactoren en aan het versterken van beschermende factoren.

Vakleerkrachten en titularissen vormen in deze fase de spil van de leerlingenbegeleiding. Zij staan het dichtst bij de leerling én bouwen een grote expertise op. Zij zorgen voor het persoonlijk welzijn van elke individuele leerling, observeren het groeiproces in de klas, het leefklimaat op school en in de klas.

Degelijke begeleiding vraagt:

Om de leerkracht te ondersteunen is samenwerking met het CLB, onderwijsbegeleiding en nascholing noodzakelijk.

FASE 1: VERHOOGDE ZORG

Soms volstaat een brede basiszorg niet. In de fase van verhoogde zorg beschikt het PIVA-team zelf over voldoende deskundigheid om deze leerlingen de nodige ontwikkelingskansen en -stimulansen te bieden. Het is bij voorkeur de klasleerkracht die deze zorg binnen de normale klascontext realiseert, zo nodig ondersteund door de cel leerlingenbegeleiding. Leerlingen en hun ouders worden als ervaringsdeskundigen nauw bij de verhoogde zorg betrokken. In deze fase is er een planmatige aanpak. De stappen plannen, handelen en evalueren worden opgenomen in het leerlingendossier. In deze fase kan een zorgoverleg georganiseerd worden.

De Cel Leerlingenbegeleiding bestaat uit een coördinerende leerkracht, een medewerker van CLB, een medewerker van CSW, eventueel bijgestaan door de directeur.  Deze personen nemen als werkgroep de ondersteuningstaak op zich en adviseren vanuit hun deskundigheid de collega’s.  Zij volgen de ingewonnen informatie vanuit het leerlingvolgsysteem strikt op en maken een opvolgingsplan op.

De Cel Leerlingenbegeleiding:

FASE 2: UITBREIDING VAN ZORG

Voor sommige leerlingen volstaat de verhoogde zorg niet meer en de begeleiding van de leerling in de schoolse situatie dreigt vast te lopen. Het PIVA-team voelt dat zijn inspanningen, die van de ouders en van de leerling geen of onvoldoende resultaat opleveren en heeft versterking nodig.

Er is nood aan bijkomende inzichten in de onderwijsleersituatie. Schoolteam en leerling/ouders besluiten het CLB- en/of CSW-team te betrekken bij de individuele probleemanalyse. Het CLB richt zich op de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van de individuele leerling en op de ondersteuningsbehoeften van de leerkracht(en) en de ouders.             

Alle informatie die tot dan toe werd verzameld in het leerlingendossier vormen het startpunt van de intakefase.

Op dit niveau situeren zich alle externe diensten, het welzijn, de hulpverlening en de organisaties uit het jeugdwerk. Het CLB heeft een draaischijffunctie tussen school en organisaties en diensten extern aan de school (OCMW, Ondersteuningscel Jeugdzorg, PISAD).

Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB)

Het decreet op de Centra voor Leerlingenbegeleiding situeert het zwaartepunt in de leerlingenbegeleiding bij de ouders en de school. Zij zijn verantwoordelijk voor de opvoeding van kinderen en jongeren. Het CLB moet daarbij ondersteuning bieden. Tussen PIVA en CLB werd een overeenkomst afgesloten waarin inhoudelijke en praktische afspraken vastgelegd werden.  Deze overeenkomst wordt op regelmatige basis geëvalueerd en opgevolgd.

Enkele kenmerken van de samenwerking:

De strijd tegen de dualisering veronderstelt aandacht voor de financiële, maar ook voor de sociale en culturele drempels in de toegang tot en de doorstroming in het onderwijs.

Opdat de provinciale scholen zouden kunnen uitgroeien tot wezenlijk zorgzame instellingen, die de ontwikkeling van financiële, persoonlijke of gezinsgebonden problemen van jongeren kunnen voorkomen en oplossen, heeft de provincie als inrichtende macht ervoor gekozen de draagkracht van de provinciale scholen en leerkrachtenteams te versterken.

Een belangrijk instrument hiervoor is de Cel voor Schoolmaatschappelijk Werk. De cel biedt aan de provinciale scholen een unieke sociale dienstverlening. De cel bestaat uit een team van maatschappelijk assistenten, waarvan één lid PIVA opvolgt.

School, ouders en leerlingen kunnen vrij en kosteloos een beroep doen op deze dienstverlening.

De schoolmaatschappelijk werker is een vertrouwenspersoon. Hij/zij werkt discreet en met respect voor de leerlingen en hun specifieke situatie.

FASE 3: INDIVIDUEEL AANGEPAST CURRICULUM (IAC)

Als het zorgaanbod van PIVA nog steeds onvoldoende afgestemd is op de onderwijsbehoeften van de leerling, of wanneer PIVA onvoldoende draagvlak heeft om adequaat in te gaan op de zorgvraag, kan een overstap naar een school op maat met een meer specifiek aanbod, een zinvol alternatief zijn.

Het PIVA-team blijft de leerling actief helpen en communiceert open met de betrokken partners. Het CLB-team bespreekt met de ouders, de leerling en het PIVA-team de situatie van onvoldoende afstemming in de huidige school, overloopt de verschillende mogelijkheden die zich nu aanbieden en onderzoekt het keuzeproces.